نقش پرونده الکترونیکی سلامت در اصلاح الگوی مصرف 

             دکتر حسین ریاضی،                    مهندس معصومه صیدی 
            masoumeh_seydi@yahoo.com           h.riazi@behdasht.gov.ir

مرکز مدیریت آمار و فن‌آوری اطلاعات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی

چکیده

در این مقاله توسعه پرونده الکترونیکی سلامت، هزینه‌ها، فواید و پیامدهای حاصل از آن بررسی گردیده و نقش آن در اصلاح الگوی مصرف تبیین شده است. در این راستا پروژه‌ها و تجارب برتر دنیا و بازگشت سرمایه حاصل از توسعه این طرح ارزیابی شده است. روش انجام کار بر اساس جستجوی اینترنتی و بررسی مطالعات و اقدامات گذشته در خصوص هزینه‌یابی فعالیت‌های حوزه سلامت و بالاخص پرونده الکترونیکی سلامت و جمع‌آوری فواید و مزایای این طرح در کشورهای مختلف دنیا و پیامدهای حاصل از توسعه آن بوده است. نتیجه این بررسی نشان می‌دهد که یکی از راه‌های اصلاح الگوی مصرف در حوزه سلامت، طراحی و راه‌اندازی پرونده الکترونیکی سلامت در کشور می‌باشد.

مقدمه

یکی از نقش‌هایی که سازمان بهداشت جهانی دارد، همکاری با کشورهای دنیا برای دستیابی به شواهد مورد نیاز برای تصمیم‌گیران برای تعیین اولویت‌ها و بهبود عملکرد نظام سلامت آن کشورهاست. با این اوصاف، WHO-CHOICE با یکپارچه‌سازی بانک‌های اطلاعاتی محلی هزینه‌ها و تاثیر آن بر سلامت جامعه و هزینه-اثربخشی مداخلات اصلی سلامت، در این امر مشارکت می‌نماید. این فعالیت از سال 1998 با توسعه ابزارها و روش‌های استاندارد که برای ایجاد بانک‌های اطلاعاتی محلی استفاده می‌شود، آغاز گردید.[6]

در تحلیل کارآیی و امکانات تولید برای اقتصاد، نکات زیر حائز اهمیت می‌باشد:

1. اگر نظامی کارا نیست، این امکان وجود دارد که با منابع موجود، بتوان کالا یا خدمات بیشتری تولید کرده و رفاه بیشتری ایجاد نمود.
2. اگر نظامی در حال حاضر نسبتاً کارا عمل می‌نماید، برای افزایش مقدار تولید کالا یا خدمت، بایستی مقدار تولید برخی از کالاها یا خدمات دیگر را کاهش داد. در واقع نوعی مبادله (Trade-off) یک هزینه-فرصت وجود دارد.
3. تنها راهی که می‌توان از هر چیزی بیشتر تولید کرد، این است که یا فناوری بهبود یابد، که در این صورت می‌توان با همان منابع قبلی ستاده بیشتری تولید نمود یا باید مقدار منابع موجود افزایش یابد.
4. تغییرات فناوری، فقط زمانی بد است که هزینه‌های آن از فوایدش بیشتر باشد.

یکی از فناوری‌هایی که منجر به افزایش کارآیی نظام سلامت می‌گردد، فناوری اطلاعات است. در این میان، از مهم‌ترین طرح‌ها و برنامه‌های فناوری اطلاعات وزارت بهداشت کشورهای دنیا، طرح «پرونده الکترونیکی سلامت» می‌باشد.

در حوزه سلامت الکترونيکي، طرح‌ها و پروژه‌هاي گوناگوني در سطح دنيا تعريف شده که هر يک با توجه به نياز آن کشور و ظرفيت و توان اجرايي آن منطقه به اجرا درآمده است. مطالعه‌ای در سال 1385 تحت عنوان «مطالعه تطبیقی سلامت الکترونیکی در جهان» در کارگروه سلامت الکترونیکی شورای عالی فناوری اطلاعات کشور انجام گرفت که نتایج آن در قالب کتابی تحت همین عنوان به چاپ رسید. در این مطالعه، برنامه‌هاي راهبردي و عملياتي و استراتژي‌هاي ملي کشورهاي جهان در زمینه سلامت الکترونیکی بررسي گردیده و شرکت‌ها، موسسات و مراکز علمي و دانشگاهي که در اين حوزه فعاليت داشته‌اند، فهرست شده‌اند.

از طرف دیگر فهرستی از پروژه‌ها و برنامه‌های حوزه سلامت الکترونیکی نیز تهیه گردیده و این کشورها با فعالیت‌ها و طرح‌های مذکور نگاشت داده شده است. نتیجه این مطالعه نشان داده که پرونده الکترونیکی سلامت، مهم‌ترین و اساسی‌ترین فعالیت در حوزه سلامت الكترونيكي بوده كه تقريباً در اكثر كشورهاي مطرح، بر روي آن كار شده است.[1]

با توجه به وجود تعاریف متنوعی از پرونده الکترونیکی سلامت، لازم است قبل از پرداختن به ارزیابی اقتصادی آن، تعریف روشنی از این طرح در کشور ارائه ‌دهيم:[4]

«مجموعه اطلاعات مرتبط با سلامت شهروندان، از پيش از تولد (شامل اطلاعات دوران جنيني و ماقبل آن -مانند اطلاعات مربوط به لقاح آزمايشگاهي و یا سابقه مصرف داروهای باروری و ضدبارداری-) تا پس از مرگ (مانند اطلاعات به دست آمده از کالبدشکافی، محل دفن و پیوند عضو) است كه به صورت مداوم و با گذشت زمان به شكل الكترونيكي ذخيره مي‌گردد و در صورت نياز، بدون محدودیت مكانی يا زمانی، تمام يا بخشي از آن در دسترس افراد مجاز (مانند پزشک معالج) قرار خواهد گرفت.»

هزینه‌های راه اندازی پرونده الکترونیکی سلامت

انواع هزینه‌های سلامت[8]

1. هزینه‌های دائمی

دو نوع هزینه‌های دائمی در حوزه سلامت وجود دارد. اولی شامل هزینه‌های مدیریت مرکزی است مانند برنامه‌ریزی و مدیریت نظام سلامت که ارتباط با توسعه و پیاده‌سازی مداخلات خاصی نداشته و با کمک ارتقای سلامت صورت می‌گیرد. برخی فعالیت‌های وزارت بهداشت در این دسته قرار می‌گیرد. دسته دوم مرتبط با سطح فعلی آموزش متخصصین سلامت است. اگر مهارت خاصی برای انجام مداخله‌ای نیاز باشد که در حال حاضر وجود ندارد، هزینه‌های آموزشی برای توسعه این مهارت‌ها بایستی به عنوان بخشی از هزینه‌های مداخله در نظر گرفته شود.

جدول زیر هزینه‌های کلی توسعه و پیاده‌سازی مداخلات را نشان می‌دهد:

جدول 1- هزینه‌های توسعه و پیاده‌سازی یک مداخله

2. هزینه‌های عرضه مداخلات سلامت

هزینه‌های عرضه مداخلات سلامت مانند ویزیت سرپایی، بستری یا یک برنامه مبتنی بر جمعیت در واقع منابعی است که برای ایجاد مداخله مورد استفاده قرار می‌گیرد. شامل: نیروی انسانی، سرمایه مانند فضاهای فیزیکی و تجهیزات، اقلام مصرفی مانند لوازم پزشکی و داروها و هزینه‌های سربار مانند برق، آب و نگهداری می‌باشد.

3. هزینه‌های دسترسی به مداخلات سلامت

این هزینه‌ها شامل منابعی است که بیماران و اطرافیان آنها برای بدست‌آوردن یک خدمت استفاده می‌کنند. این منابع شامل هزینه‌های پرداختی برای مداخله سلامت نیست، چرا که به عنوان هزینه‌های عرضه مداخلات سلامت درنظر گرفته شده است. هزینه‌های دسترسی دو قسمت است. یکی منایع استفاده شده برای جستجو یا دریافت مداخلات است (مانند ایاب و ذهاب یا غذا و رژیم خاص مرتبط با درمان) و دیگری هزینه‌های زمان برای جستجو یا بدست‌آوردن مداخله است. در واقع زمان، یک هزینه فرصتی است که می‌توانسته برای تولید کالا یا خدمات دیگر مورد استفاده قرار گیرد.

4. کاهش یا افزایش تولید

بسیاری از مداخلات سلامت مانند بازتوانی، پیشگیری یا برنامه‌های افزایش طول عمر، می‌تواند توانایی مردم برای کارکردن و در نتیجه منابع نهایی قابل دسترس برای جامعه را تحت تاثیر قرار دهد. در چارچوب رفاه اجتماعی، هزینه‌ها و منافع تولیدی، مصرف کالا و خدمات و به دنبال آن رفاه اجتماعی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این موضوع بایستی در تحلیل درنظر گرفته شود. البته ارزش این تغییرات کاملاً واضح نیست.

5. هزینه‌های سلامت در سال‌های تمدیدشده زندگی

از آن‌جایی که مداخلاتی که طول عمر را افزایش می‌دهند، باعث افزایش هزینه‌های پزشکی در سال‌های افزوده شده می‌گردد، این هزینه‌های اضافی نیز بایستی به هزینه‌های مداخله اضافه گردد حتی اگر در ظاهر غیر مرتبط با مداخله مذکور به نظر آید.

6. هزینه‌های مشترک یا بالاسری

منابعی هستند که با سایر برنامه‌ها یا مداخلات مشترک می‌باشد. برخی از این هزینه‌های مشترک هزینه‌های بالاسری را تشکیل می‌دهد مانند ساختمان‌ها، نگهداری، برق، آب و... نوع دیگری از این هزینه‌ها شامل پرسنل یا تجهیزات می‌باشد مانند تجهیزاتی که در تست‌های تشخیصی بکار می‌رود و بین چندین مداخله مشترک است. این هزینه‌ها بر اساس قواعد و دستورالعمل‌های تعریف شده محاسبه می‌گردد. مثلا هزینه‌های پرسنلی با محاسبه زمان اختصاص یافته توسط ایشان در مداخله و یا هزینه‌های ایاب و ذهاب با محاسبه مسافت کلی برای هر مداخله تخمین زده می‌شود.

دو نوع هزینه بالاسری وجود دارد. یکی هزینه‌های بالاسری که خدمت در آن عرضه شده است (مانند بیمارستان) و دیگری در نظام سازمانی سطوح بالاتر مانند سطوح ملی یا استانی می‌باشد. این هزینه‌ها بایستی در تحلیل در نظر گرفته شود.

7. جبران هزینه یا هزینه‌های سلامت مرتبط

اثر متقابل بین مداخلات در هزینه‌ها و نتایج حاصله بایستی مورد بررسی قرار گیرد. برای مثال اگر مدیریت واکسیناسیون BCG منجر به کاهش موارد نیاز به درمان سل گردد، حداقل سه مداخله منحصر بفرد متقابل در سطح جمعیت تعریف خواهد شد: درصدی از کودکانی که تحت پوشش BCG با موارد درمان نشده متعاقب آن بوده‌اند، درمان کل موارد سل به تنهایی، درصد پوشش BCG همراه با درمان موارد بعدی. در نتیجه اگر همه موارد مورد ارزیابی قرار گیرد، هزینه‌های مرتبط با واکسیناسیون BCG (مثلاً کاهش هزینه‌های درمان ناشی از موارد ابتلای کمتر) به صورت خودکار در گزینه واکسیناسیون BCG به همراه درمان درنظر گرفته خواهد شد.

تجارب سایر کشورهای دنیا

در این قسمت تعدادی از مطالعات انجام شده در دنیا در خصوص ارزیابی اقتصادی فعالیت‌های مرتبط با پرونده الکترونیکی سلامت آورده شده است. اطلاعات بدست آمده از این مطالعات، در قسمت الگوی ارزیابی اقتصادی پرونده الکترونیکی سلامت در ایران مورد استفاده قرار گرفته است.

تحلیل هزینه-فایده در دانشگاه میشیگان

M. H. Zaroukian در مطالعه هزینه- فایده پرونده الکترونیکی بیمار که در دانشگاه میشیگان انجام داده است، موارد زیر را به عنوان هزینه‌ها و فواید مرتبط با آن ذکر کرده است: [11]

جدول 2- هزینه‌های مرتبط با توسعه پرونده الکترونیکی بیمار

جدول 3- فواید مرتبط با توسعه پرونده الکترونیکی بیمار

جدول 4- فواید نامحسوس

ارزیابی بازگشت سرمایه

بر اساس مطالعه صورت گرفته در انستیتوی ملی سلامت ایالات متحده در سال 2006، هزینه‌ها و بازگشت سرمایه پرونده الکترونیکی سلامت بررسی گردیده است. [13]

اندازه‌گیری بازگشت سرمایه در سیستم‌های فناوری اطلاعات در صنعت کار بسیار سختی است. تحقیقات بسیاری بر نحوه محاسبه بازگشت سرمایه سیستم‌های فناوری اطلاعات در حوزه پزشکی مانند پرونده الکترونیکی سلامت تمرکز داشته‌اند ولی نتایج واضحی از این مطالعات حاصل نشده است. فواید کیفی پرونده الکترونیکی سلامت به طور کلی مورد قبول واقع شده و حتی در زبان ساده نیز بیان شده‌اند. این فواید هرچند که محدود به موارد ذیل نمی‌باشند، اما برخی از آنها ذکر می‌گردد:

• بهبود کیفیت و مراقبت از بیمار
• پیگیری بهتر و موثرتر بیماران و هزینه‌ها
• فواید کسب و کار حوزه بهداشت و درمان
• مستندسازی بهتر و امکان ممیزی پیشرفته
• جلوگیری از تکرار آزمایش‌های پرهزینه و افزایش زمان سپری شده با بیماران

به عنوان مثال Memorial Sloan Kettering ارزیابی بازگشت سرمایه را در مسائل مالی نمی‌بیند. سیستم CPOE آن به دلایل زیر به طور کلی موفقیت آمیز بوده است:

• ذخیره یک ساعت به طور متوسط برای هر شیفت کاری پرستاران
• بهبود استفاده ازمجموعه دستورات بالینی
• بهبود جریان کاری در کل سازمان

مطالعه بازگشت سرمایه در نیویورک [16]

در ژانویه 2003 سیستم Greenway PrimeSuite در ایالت Oswego County آمریکا در شهر نیویورک به عنوان یک سیستم پرونده الکترونیکی بیمار نصب شد. در نوامبر 2004 مطالعات بازگشت سرمایه بر روی آن انجام گردید. در آن زمان ابزارهای مختلفی برای تعیین فعالیت‌های کارکنان با توجه به اعمال انجام شده در رابطه با پرونده پزشکی و مالی بیمار استفاده می‌شد. در طول یک بازدید دو روزه از جریان کاری، بررسی دقیقی صورت گرفت و مصاحبه‌هایی با متخصصین بالینی و اعضای اجرایی و اداری انجام شد.

این مطالعه نشان داد که بازگشت سرمایه استفاده از سیستم فوق در سال 2004، بیش از 370هزار دلار خواهد بود. این احتمال نیز وجود داشت که این رقم افزایش یابد. مفایسه‌ای که در جدول زیر آورده شده، نشان می‌دهد که این رقم در مواردی بیش از مقدار پیش‌بینی شده می‌باشد.

جدول 5- مقایسه بین بازگشت سرمایه پیش‌بینی شده با بازگشت سرمایه حقیقی

در این ایالت، تقریبا 85% از بازگشت سرمایه مورد انتظار بدست آمده است.

فواید و پیامدهای پرونده الکترونیکی سلامت در راستای کاهش هزینه ها

پرونده الکترونیکی بیمار به عنوان بخشی از پرونده الکترونیکی سلامت درنظر گرفته می‌شود. یکی از مواردی که ارزیابی اقتصادی پرونده الکترونیکی سلامت مورد بررسی قرار می‌گیرد، بازگشت سرمایه سیستم‌های اطلاعاتی مراکز ارائه دهنده خدمات تشخیصی و درمانی یا پرونده الکترونیکی بیمار است. در ادامه، سعی گردیده است انواع هزینه‌ها و پیامدهای این نوع سیستم‌های اطلاعاتی به طور خلاصه بیان گردد.[14] در ابتدا نگاهی می‌اندازیم به فواید ملموس پرونده الکترونیکی بیمار:

دستاوردهای حاصل از یک سیستم پرونده الکترونیکی بیمار

در مطالعات مختلف پیامدهای گوناگونی برای پرونده الکترونیکی سلامت ذکر گردیده است. در ادامه برخی از این دستاوردها به صورت خلاصه فهرست شده است:

• صرفه جویی در زمان پزشکان و کارکنان:
o کاهش مستندسازی چارت‌ها
o کاهش زمان مورد نیاز برای اطلاعات پذیرش بیمار
o کاهش ارجاع‌های داروخانه از طریق نسخه الکترونیکی
• بهبود در کدگذاری
• کاهش یا حذف هزینه‌های مستندسازی
• حذف چارت‌های کاغذی و هزینه‌های مرتبط با آن
• کاهش سایر هزینه ها
• حذف ورود هزینه ها با وجود ضبط اتوماتیک هزینه ها
• اتوماسیون فرایند ارجاعات
• کاهش کسورات برای کاربران EMR
• امنیت و رضایت بیماران
• حذف تداخلات دارویی و حساسیت های دارویی
• دخالت تایید بیماران در تجویز های دارویی
• ارسال اتوماتیک نسخ تهیه شده به داروخانه، (در حالت انتظار) جهت مراجعه بیمار مورد نظر
• کنترل بیمار از طریق پورتال شبکه و پرونده سلامت شخصی

فراهم نمودن امکانات جدید

پرونده الکترونیکی سلامت پتانسیل فراهم کردن امکانات جدیدی را دارد که در زیر به خلاصه آنها اشاره شده است:[19]

دستاوردهای بهبود کارایی کارکنان

مطالعه‌ای نشان داده شده است که راه‌اندازی پرونده الکترونیکی سلامت در 8 تا 9 درصد موارد، ویزیت‌های حضوری را کاهش داده است. این تحقیق هم چنین اظهار داشته که یکی از دستاوردهای آن اینست که همان سازمانها خدمات ویزیت‌های حضوری را تا حدود زیادی برای بیماران کاهش می‌دهند و بجای آنها، ارتباطات از راه دور و مستندات الکترونیکی بیشتری را برای آنها فراهم می‌کنند. به این ترتیب با استفاده از این پرونده، به ازای هر پزشک، سالیانه 13000 دلار ذخیره خواهد شد.

بهینه سازی صدور صورت حسابها

استفاده از پرونده الکترونیکی سلامت، از طریق ثبت بهتر صورت حسابها و کاهش خطاها در مدیریت آنها، می‌تواند صرفه جویی در هزینه‌ها به مبلغ 86400 دلار در سال را به همراه داشته باشد.

جلوگیری از اشتباهات پزشکی

پرونده الکترونیکی سلامت با فراهم کردن سیستم‌های تصمیم‌یار، راهی را برای جلوگیری از خطاها و اشتباهات پیش رو می‌گذارد که عامل مهمی در افزایش سلامتی بیماران می‌باشد. مثالهایی از کاهش خطاها شامل: وضعیت واکسیناسیون کودکان به وسیله ارسال پیام‌ها و هشدارها توسط سیستم می‌باشد.

مورد مهم دیگری که پرونده الکترونیکی سلامت در آن نقش بسزایی دارد، کاهش خطاهای پزشکی می‌باشد. به عنوان مثال اطلاعات مهمی در نتیجه گم شدن نتایج رادیولوژی یا تست‌های آزمایشگاهی از دست می‌رود. این مسئله موجب حذف تست‌ها و یا گزارش‌های رادیولوژی می‌شود که هزینه مضاعفی را در بردارد. استفاده از پرونده الکترونیکی سلامت می‌تواند این موارد را کاهش دهد.

ذخیره داده‌ها و پرونده ها

نگهداری پرونده‌های پزشکی کاغذی با توجه به احتمال صدمه دیدن و یا گم شدن آنها بسیار مشکل است. رویدادهایی مانند سیل، زلزله و ...، که در آنها به دست آوردن دوباره اطلاعات و تاریخچه پزشکی بیماران اغلب غیر ممکن است، الکترونیکی نمودن ذخیره اطلاعات پزشکی شهروندان را به ضرورت تبدیل کرده است.

جلوگیری از خطاهایی دارویی

در هر 1000 بیمار سرپایی، 142 مورد خطا در تجویز و استفاده از داروها صورت می‌گیرد. هم سیستم‌های پرونده الکترونیکی سلامت و هم ورود رایانه‌ای دستورات پزشک می‌تواند این رقم را کاهش داده و از هزینه‌های اضافی بکاهد. به علاوه بازیابی فهرست داروها از ویژگی‌های ارزشمند این سیستم‌ها به شمار می‌رود.

کاهش خطاهای حرفه ای

مبالغی که بابت خطاهای کاری پزشکان پرداخت می‌شود، یکی از مواردی است که هزینه مراقبت‌های بهداشتی را افزایش می‌دهد. طبق مطالعه انجام شده، موارد بروز خطاها در معالجات پزشکان در سیستم رایانه‌ای بسیار کم‌تر از گذشته بوده است. از آنجایی که پرونده الکترونیکی سلامت کاهش خطاهای دارویی و بازیابی اطلاعات مفیدی از تاریخچه بیمار را منجر می‌شود، خطاهایی که توسط پزشکان در نتیجه این موارد صورت می‌گرفته را کاهش می‌دهد.

سایر فواید و دستاوردهای پرونده الکترونیکی سلامت [15]

تعداد زیادی از سازمان‌های بهداشتی درمانی از طریق هماهنگ کردن فناوری اطلاعات سلامت با سیستم‌های پرونده الکترونیکی سلامت، به فواید زیادی دست یافته‌اند، مانند:

o افزایش درآمد
o کاهش هزینه‌ها
o افزایش بهره‌وری
o افزایش رضایت‌مندی بیمار
o کاهش مدت بستری
o بهبود کیفیت مراقبت‌های بهداشتی درمانی
o کاهش خطر درمان‌های دارویی
o افزایش اقدامات تایید شده
o استفاده از تجارب برتر مبتنی بر شواهد

فواید استفاده از فناوری اطلاعات در حوزه بهداشت و درمان که تاکنون مستند شده‌اند، با افق دید جهانی بیان شده‌اند. اما تعدادی مطالعه موردی انجام شده‌اند که سودمندی‌های فناوری اطلاعات را اختصاصا برای سازمان‌های خاصی بررسی کرده‌اند:

• تعامل‌پذیری و تبادل اطلاعات سلامت
o کاهش آزمایشات تکراری و غیرضروری، کاهش زمان‌های تاخیر و هزینه‌های مرتبط با گزارش‌گیری‌ها و دستورات پزشکی که به صورت دستی و بر روی کاغذ انجام می‌شوند، سالیانه 8/31 میلیارد دلار سود به‌همراه داشته است.
o ذخیره سالانه 2/26 میلیارد دلار در نتیجه عدم انجام آزمایشات غیرضروری و بهبود کارایی
o ذخیره سالانه 3/1 میلیون دلار در بیمارستانهای با اندازه متوسط از طریق بهبود تراکنش‌ها با بخش‌هایی مثل داروخانه‌ها و ...
• فواید فناوری اطلاعات سلامت
o 40% کاهش در تست‌های رادیولوژی و در نتیجه آن یک میلیون دلار صرفه‌جویی در گروه پایلوت.
o کاهش تعداد کارکنان در نتیجه اتوماسیون فرایندهای دستی و در نتیجه آن صرفه‌جویی بیش از 700هزار دلار
فواید حقیقی را نیز می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد:
• سیستم‌های پرونده الکترونیکی سلامت
o پیش‌بینی می‌شود که در طول 5 سال فواید حاصل از پرونده الکترونیکی سلامت، 86400 دلار به ازای هر ارائه‌دهنده خدمت باشد.
o سیستم سلامت دانشگاه ایالت Ohio زمان دسترسی بیماران به درمان‌های دارویی را تا 65% کاهش داده است. (از 28/5 ساعت به 51/1 ساعت) همچنین زمان انجام اقدامات رادیولوژی و دریافت نتیجه نیز از 37/7ساعت به 21/4 ساعت تقلیل یافته است.
o مرکز پزشکی Maimonides گزارش داده است که متوسط زمان اقامت بیماران به میزان 4/30 درصد از 26/7 به 05/5 روز کاهش یافته است.
Heritage Behavioral Health o در نتیجه حذف مستندسازی‌های دستی صرفه‌جویی به میزان %70 در هزینه‌ها را تجربه کرده است.
o دانشگاه Illinois در مرکز پزشکی شیکاگو فواید قابل توجهی در اختصاص دوباره زمان پرستاران از مستندسازی دستی به مراقبت مستقیم به میزان حدود 2/1 میلیون دلار بدست آورده است.
• نسخ الکترونیکی
o خطاها و اشتباهات بسیاری که در نسخه‌نویسی دستی اتفاق می‌افتد، منجر به عدم فهم درست نسخه توسط داروخانه و نهایتا عوارض ناشی از استعمال اشتباه داروها و عوارض جانبی می‌شود. طبق گزارش eHI، از هر 131 مورد مرگ در مراقبت‌های سرپایی، یک مورد و تعداد زیادی مرگ و میر در مراقبت‌های حاد، ناشی از خطاهای پزشکی می‌باشد.
o مطالعات نشان داده است که صرفه‌جویی ملی ناشی از کاربری سراسری این سیستم می‌تواند به بیش از 27 میلیارد دلار در سال برسد.
• ورود رایانه‌ای دستورات ارائه دهنده خدمت (CPOE)
o مرکز راهبری فناوری اطلاعات (CITL) برآورد کرده است که با پیاده‌سازی سیستم‌های CPOE سرپایی سالانه بیش از 2 میلیون از عوارض دارویی جلوگیری می‌شود. تقریبا 13 میلیون از تعداد ویزیت‌های بیماران توسط پزشکان، 190هزار مورد پذیرش و بیش از 130 هزار مورد از عوارض مهلک دارویی در سال جلوگیری شده و مبلغ 44 میلیارد دلار در سال در هزینه‌ها صرفه‌جویی می‌گردد.
o بیمارستان Brighan and Women’s در بوستون کاهش 55 درصدی خطاهای خطرناک پزشکی و کاهش 17 درصدی رویدادهای قابل پیش‌گیری ناخواسته دارویی را گزارش کرده است. همچنین صرفه‌جویی حاصله را به میزان 5 تا 10 میلیون دلار در سال برآورد نموده است.
o در مرکز پزشکی Maimonides واقع در نیویورک 55% کاهش در اشکالات نسخه‌خوانی و کاهش 58درصدی در دستورات اشتباه پزشکی و حذف خطاهای نسخه‌پیچی را محقق نموده است.
o در بیمارستان کودکان Pittsburg خطاهای نسخه‌نویسی دستی کاملاً حذف شده و 75% از خطاهای مهلک پزشکی ازبین رفته است.

دکتر Adler در مقاله‌ای با عنوان «چرا هم‌اکنون زمان تهیه سیستم پرونده الکترونیکی سلامت است» متذکر می‌شود که امروزه با تجهیزات موجود، اطلاعات به راحتی و با سرعت سریعتر از حالت دستی، به صورت الکترونیکی ذخیره و بازیابی می‌شوند. او همچنین ادعا می‌کند که صرفه‌جویی‌های ناشی از پیاده‌سازی پرونده الکترونیکی سلامت شامل این موارد است:

• کاهش هزینه‌های مستندسازی: استفاده از پرونده الکترونیکی سلامت، 50 تا 100 از هزینه‌های معمول (بین 3600 تا 12000 دلار) را کاهش می‌دهد.
• کاهش هزینه‌های مرتبط با چارت‌های کاغذی
• افزایش کارایی کارکنان: با استفاده از پرونده الکترونیکی سلامت زمان انجام کارها نسبت به حالت دستی کمتر شده و به فعالیت‌های مهمتر و ضروری‌تر اختصاص می‌یابد. بنابراین هزینه‌های اضافه کاری کارکنان نیز کاهش خواهد داشت.

دکتر Adler همچنین افزایش درآمد ناشی از کدگذاری بهتر، ورود دقیق‌تر اطلاعات مالی و بهبود کارایی ارائه‌دهندگان خدمات را نیز تشریح نموده است.

در دانشگاه پزشکان آمریکا در آوریل 2004، مقاله‌ای منتشر شد که موارد زیادی از فواید استفاده از پرونده الکترونیکی سلامت را تشریح کرده بود. دکتر Wheby در این مقاله اظهار داشته بود «استفاده جهانی از پرونده الکترونیکی سلامت جهش عظیمی در کیفیت مراقبت‌های بهداشتی درمانی بیماران می‌باشد.»

برخی مطالعات موردی مستندشده، فواید حاصل را نشان داده است. برای مثال:

• کاهش 30000 دلار هزینه تجهیزات اداری و 15% بهبود کارایی پس از شش ماه استفاده از پرونده الکترونیکی سلامت در Omega OBIGYN Associations
• صرفه‌جویی 1 میلیون دلار در سال اول در درمانگاه Utah به همراه کاهش کارکنان و حذف هزینه‌های مستندسازی.
• پزشک خانواده North Valley در Glendale واقع در ایالت آریزونا، با حذف فضای مورد نیاز برای نگهداری و بایگانی چارت‌های کاغذی، 500 متر مربع از فضای اداری را در اختیار بیماران قرار داده است. این اقدام 18000 دلار صرفه‌جویی به همراه داشته است.
• مرکز قلب و عروق کارولینای میانی، پس از 12 ماه با حذف مخارج مستندسازی 3000 دلار به ازای هر پزشک صرفه‌جویی نموده است. این موضوع همچنین هزینه‌های پستی را 20هزار دلار، حقوق کارکنان مدارک پزشکی 105هزار دلار و هزینه‌های چارت کاغذی را 30000 دلار کاهش داده است.

براساس مقاله‌ای با عنوان “Physicians Buy In, I.T. Pays Off” انجمن سلامت Clombia Basin پس از استفاده از سیستم پرونده الکترونیکی بیمار در گزارشی از عملکرد پزشکان خود اظهار نموده که روزانه تعداد ویزیت‌های آنها به طور متوسط هفت تا بیشتر یعنی به 25 بیمار در روز افزایش پیدا کرده است. همچنین زمان انتظار بیماران از 30 دقیقه به 11 دقیقه تقلیل پیدا کرده است. به‌علاوه ارائه نتایج آزمایشگاه و دستورات تجویز شده را سرعت بخشیده است.

نتیجه گیری

بر اساس تجارب سایر کشورها می‌توان نتیجه گرفت که فواید و پیامدهای توسعه پرونده الکترونیکی سلامت، منجر به کاهش هزینه‌ها، مدیریت بهتر منابع گردیده و الگوی مصرف در حوزه سلامت را اصلاح نماید. برخی از این پیامدها شامل موارد زیر می‌باشد:

1. کاهش هزینه‌های خدمات سلامت به دنبال کاهش انجام خدمات تکراری و یا غیرضروری
2. کاهش خطاهای پزشکی، عوارض جانبی و مرگ و میر ناشی از خطاهای پزشکی مانند تداخلات دارویی
3. صرفه‌جویی در مواد اولیه و لوازم اداری مانند کاغذ، قلم، چارت‌های کاغذی، فیلم‌های رادیوگرافی و ...
4. بازطراحی فرآیندها و عملکرد بین واحدها و بهبود جریان کاری
5. کاهش مخارج ثابت (امکانات، تجهیزات و سایر فناوری‌ها)
6. کاهش خدمات ثبت نشده در صورت‌حساب‌ها
7. کاهش هزینه‌های حسابرسی، مستندسازی و بایگانی
8. بهبود کیفیت و مراقبت از بیماران
9. ایجاد بستر اطلاعات مناسب برای پژوهش‌های گذشته‌نگر و آینده‌نگر و تولید، توسعه و مدیریت دانش پزشکی
10. صرفه‌جویی در زمان محققین برای دستیابی به داده‌های سلامت و تحلیل آنها
11. مستندسازی بهتر و امکان ممیزی پیشرفته
12. تبعیت از دستورالعمل‌ها و راهنمای‌های پزشک با ارسال هشدارها از طریق سیستم
13. امکان دسترسی به اطلاعات سلامت در بلایای طبیعی و بحران‌ها
14. کاهش مدت زمان بستری بیماران
15. امکان پیشگیری بهتر و دقیق‌تر از بیماری‌ها و پایش بهتر آن

منابع و مراجع

1. ح. ریاضی، ا. بیطرف، ب. فتحی رودسری، «مطالعه تطبیقی سلامت الکترونیکی در جهان»، شورای عالی فناوری اطلاعات کشور، کارگروه سلامت الکترونیکی، 1386
2. ح. ریاضی، «پرونده الکترونیکی سلامت، محور توسعه سلامت الکترونیکی»، کنفرانس مديريت و راهبري فناوري اطلاعات و ارتباطات ايران، شهرک علمي و تحقيقاتي اصفهان، تهران، 1387
3. ح. رياضي، ا. محمدي‌فر، «طرح توسعه پرونده الکترونیکی سلامت در برنامه پنجم توسعه»، مرکز مدیریت آمار و فناوری اطلاعات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، 1387
4. ح. ریاضی، ا. بیطرف، ب. فتحی‌رودسری، «پرونده الکترونیکی سلامت، مفاهیم، استانداردها و راهکار توسعه»، مرکز مدیریت آمار و فناوری اطلاعات، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، 1386
5. “Cost-effectiveness analysis”, Wikipedia, The Free Encyclopedia,
http://en.wikipedia.org/wiki/Cost-effective, 2008
6. WHO-CHOICE, “CHOosing Interventions that are Cost Effective”
http://www.who.int/choice/en, 2008
7. “Medicare and Medical Technology Policy”, Sean Tunis MD, MSc , Chief Medical Officer, CMS, February, 2005
http://www.upenn.edu/ldi/tunis.ppt, 2008
8. T. Tan-Torres Edejer et al., “Making choices in health: WHO guide to cost-effectiveness analysis”, World Health Organization, Geneva, 2003
9. “Strategy on health care financing for Countries of the Western Pacific and South-East Asia Regions (2006–2010)”, World Health Organization, Western Pacific Region and South-East Asia Region, 2005
10. “Primary Health Care Now More Than Ever”, The World Health Report 2008, World Health Organization, Geneva, 2008
11. M. H. Zaroukian, “EMR Cost-Benefit Analysis: Managing ROI into Reality”, EMR Medical Director, MSU HealthTeam, Michigan State University, 2006
12. F. Alemi, L. Baliton, “Estimating Cost of an Activity: EHR”, Information technology project management, 2008
13. “Electronic Health Records Overview”, National Institutes of Health, National Center for Research Resources, The MITRE Corporation, April 2006
14. “EMR: Return on Investment”, Benchmark Systems, Healthcare Solution
15. D. Goldstein, P. Groen, “Value Measurement and Return on Investment for EHRs”, 2006
16. “Follow-up return on investment study”, Conducted by Gates, Moore & company for Greenway medical technologies
17. “Return On Investment (ROI) for the Ambulatory Electronic Medical Record”, HIMSS, Transforming healthcare trough IT
18. “EHR - Estimated Cost Savings Worksheet”, VistA ROI Example
19. J. Sidorov , “It Ain’t Necessarily So: The Electronic Health Record And The Unlikely Prospect Of Reducing Health Care Costs”, MarketWatch, Health Affairs, Volume 25, Number 4, 2006
20. “Electronic health record”, Wikipedia, The Free Encyclopedia,
http://en.wikipedia.org/wiki/Electronic_health_record, 2008
21. L. Nicholson, “Electronic Health Records in the United Kingdom of Great Britain & Northern Ireland”, EHR Conference, Amsterdam, June 2008
22. M. Catz, J. Bayne, “Canada Health Infoway – A pan-Canadian Approach”, Canada Health Infoway, AMIA Annual Symposium Proc., 2003
دریافت فایل Power Point